Tulpen geplant in de polder

Op de klei en zavelgronden worden de tulpen in netten geplant om ze volgend jaar weer netjes boven de grond te krijgen. Op de foto zie je een perceel waar tulpen geplant zijn in netten. De uiteinden van de witte netten zijn nog zichtbaar aan het begin van de bedden.

Tulpen op de klei in een netje, aan begin van het bed zijn de witte uiteinde van het net nog zichtbaar. 

Inunderen, welke ziekten worden bestreden?

Als ik door de bollenstreek fiets zie ik veel percelen onder water staan. Een mooie manier om van ziekten en onkruiden af te komen. Voor bloembollen heb ik de ziekten en opslag die in de grond voorkomen met mate van bestrijding in een tabel gezet.

Bloembollen perceel onder water gezet, hier wordt geïnundeerd.

Tabel: Bestrijding van ziekten en opslag bij 8 tot 12 weken inunderen (bron LBO- PPO -Lisse). 

Ziekte	Mate van bestrijding	Geadviseerde duur van inunderen in de zomer
Schimmelziekten	+ = matig, ++ =  goed   - = niet of onvoldoende
Kwade grond	++	6 weken
Botrytis (vuur)	++	6 weken
Zwartsnot	++	6 weken
Fusarium	-
Pythium	-
Rhizoctonia solani	-
Aaltjes
Destructor aaltjes	+	12 weken
Stengel aaltjes	++	12 weken
Pratylenchus aaltjes	++	8  weken
Vectoren van virus
Augustaziek	-
Trichodoride aaltjes (ratel)	+	8 weken
Opslag
Tulp	++	6 weken
Aardappel	++	6 weken
gladiool	+	6 weken

Leliehaantje Lilioceris lilii: larve en pop

Als de larven van het leliehaantje volgroeid zijn ontdoen ze zich van de donkere uitwerpselen en laten zich vallen op de grond om in de bovenste laag te verpoppen. Met de aarde vormen de larve dan een pop, in dit geval een pop van schoon wit zand.

Volgroeide larve leliehaantje

Pop leliehaantje in zandgrond

Leliehaantje Lilioceris lilii: Larve en vraat

Larven van het leliehaantje voeden zich aan de bladeren van de lelie. De larven, bedekt met hun donkere uitwerpselen, laten weinig over van de lelieplant.

Vraat larve leliehaantje

Leliehaantje, Lilioceris lilii; ei en larve

Het leliehaantje kan een ernstige plaag vormen op lelies in parken en tuinen. Zowel de volwassen kever als de larven voeden zich aan de bladeren, bloemen, zaaddozen en de opperhuid van de stengel, waardoor in ernstige aanvallen alleen een uitgedroogde stengel achterblijft.

Parende leleihaantje kevers op lelie plant

De kever, de volwassen leliehaan, vreet ronde gaatje in de bladeren. Na paring legt ze haar eieren aan de onderkant van het blad. Als de eieren uitkomen hebben ze gelijk voedsel. Het volwassen leliehaantje is een rode kever, de eieren oranje-rood en de larven bleek oranje bedekt met donkere uitwerpselen.

Rijtje eieren van het leliehaantje op onderkant van blad
 

Larven van leliehaantje bedekt onder haar eigen uitwerpselen

Leliehaantje, kever

Zie hier het leliehaantje, ook bekend onder de internationale Latijnse naam Lilioceris lilii, vreten aan lelies in de tuin.
De kever, de volwassen leliehaan, vreet ronde gaatje in de bladeren. Na paring legt ze haar eieren aan de onderkant van het blad. Als de eieren uitkomen hebben de larven gelijk voedsel, ze vreten het hele blad op tot aan de stengel en gaan door naar andere bladen of zelfs de bloemknoppen als hun honger nog niet is gestild.

leliehaantje op lelie 

Parende kevers leliehaantje

Bollenvelden rond Keukenhof; laatste week april

De late tulpen die ik weken heb gevolgd bloeien nu. De bollenstreek is overal prachtig, veel mooie bloeiende tulpen, hyacinten en narcissen.

Tulpenveld in bloei Bollenstreek

Elke week zal ik een foto maken van de bollenvelden rond Keukenhof zodat je de ontwikkeling kunt volgen

Tulipa humilus

De lente is nog maar net begonnen of de eerste tulpen staan alweer in bloei in de tuin. Het is vooral een klein paars kleurig tulpje, niet groter dan 10 cm. Het tulpje valt op als je het vast laat staan omdat het dan extra vroeg opkomt. Hij behoort tot de groep Botanische soorten en wordt volop in Nederland geteeld en verhandeld.
Er zijn zelfs meerdere cultivars. Naast de gewone Tulipa humilus  heb je de donker paarse Tulipa humilus  ‘Eastern Star’ of ‘Persian pearl’ en een witte variant pulchella 'Alba Caerulea Oculata'.

Tulipa humilus

De krokussen bloeien

Overal zie je ze, de bloeiende krokussen in de kleuren wit, blauw en geel. Vrolijk kleuren ze de tuinen, bermen en velden in het voorjaars zonnetje.

Wat we zien is de “soortcrocus” die in Nederland wordt geteeld en geschikt zijn voor tuin, park en berm beplanting. Maar ook op pot, welke al vanaf eind december verkrijgbaar zijn.

Voorbeelden van cultivars of soorten die veel geteeld worden zijn;
Blauw  bv Flower Record
Wit       bv Jeanne d’Arc
Bont     bv Pickwick
Geel     bv Grote gele

bloei;      februari - maart
planten:  knol in september - oktober

Krokus knollenteelt veld

Tuin & Park; Vuur in tulp, stekers.

Als je meerdere jaren op dezelfde plek tulpen plant dan zullen op den duur planten aangetast opkomen. Deze planten blijven steken in groei door de aantasting van de Botrytis schimmel. De Botrytis schimmel kan zich op deze planten verspreiden door sporen te vormen op het aangetaste weefsel. Deze sporen worden door regen en wind verspreid naar andere planten in de buurt. Onder vochtige omstandigheden zullen de sporen kiemen en zo gezond tulpenblad of –bloem aantasten waardoor vuur ontstaat.

Kwekers halen deze planten altijd heel vroeg weg om verspreiding te voorkomen. Ze lopen daarvoor wekelijks door hun tulpenveld. Dat zou je dus in je tuin of in parken ook moeten doen, de stekers verwijderen voordat ze de kans krijgen om hun sporen te verspreiden en ander planten ziek maken.

“Stekers” noemen de tulpentelers de planten die bij opkomst al aangetast zijn, ze blijven steken in groei maar erger nog: ze zijn de aanstekers van het vuur!

Gezonde tulpen in volle bloei, Keukenhof 2014

De gele winterakoniet

Winterakoniet  (Eranthis hyemalis) is familie van de boterbloemachtigen (Ranunculaceae).  De winterakonieten bloeien, afhankelijk van de temperatuur in de winter, in februari / maart.  Vaak zie je ze samen met sneeuwklokjes in tuinen of parken onder de dan nog kale loofbomen. De gele bloemen geven weer kleur aan de bruingrijze bodem na de winter en zijn de voorbode van het voorjaar.
Bollentelers weten dat ook en planten in het najaar de knollen op potten zodat je al eerder winterakonieten kunt kopen.  Ook dit knolgewasje is geschikt voor meer jaren bloei. Je kunt de plantjes dus uit laten groeien en als ze op een goede groeiplaats staan, komen ze het volgende jaar weer prachtig op.
Bloei: Februari- Maart
Planttijd knollen: September

Winterakoniet met sneeuwklokje

De blauwpaarse dwerg, Iris reticulata

Vroeg in het voorjaar of zelfs nog in de winter bloeien de blauwpaarse dwerg irissen in de tuin of zijn ze te koop als potplant. Ze zijn niet groter dan ongeveer 10 cm maar wel beeldschoon met hun lisachtige blauwe bloemen.

Iris reticulata tuin 2015

Dit bolgewasje is geschikt om vast te laten zitten voor meerdere jaren bloei in kleine (rots)tuintjes. De irissen groeien goed in een zonnige of gedeeltelijk schaduwrijke omgeving en worden vaak toegepast in rotstuinen, borders of onder heesters en bomen.
Als de irissen in de pot zijn uitgebloeid kunnen ze met kluit in de tuin worden geplant. Het blad van de irissen gaat verder doorgroeien, wordt langer en er worden weer bollen gemaakt voor volgend jaar. De bloeikwaliteit neemt in de regel wel iets af daarom is het beter nieuwe bollen te planten voor de allerbeste kwaliteit.
Bloeitijd: februari-maart
Planttijd: bol in september

Bol op pot.

Als je door de bollenstreek rijdt dan zie je veel kraampjes met bol op pot bij de bollentelers. De telers spelen hiermee in op het gemak van de consument. Geen bollen meer planten in het najaar als het regent en waait en toch mooie bloembollen al vroeg in het voorjaar als het zonnetje weer gaat schijnen na de winter.

Hyacint op pot, tentoonstelling Keukenhof 

Vele campagnes zijn er gevoerd om de consument op de hoogte te brengen. De bekendste is wel 1, 2, 3 … het is lente. Kiezen, kopen en neerzetten, meer hoef je niet te doen om de lente in huis te halen. Hup en klaar dus, lekker makkelijk.
De bloemisten spelen daar natuurlijk graag op in en ik zag het volgende voorbij komen; “Waarom wachten op de lente…..  Bloei nu!!  Nu volop bollen op pot”.

Vele bolgewassen zijn geschikt voor de potcultuur, zoals de hyacint, narcis en krokus. Maar ook blauwe druifjes, korte tulpen, kleine irissen en bijvoorbeeld sneeuwroem vind je op pot voor binnen en buiten.

Het voordeel van bol op pot vind ik dat je ze kan neerzetten als bloeiende plant en weer kan verplaatsen als je ze ergens anders wilt. En na de bloei kun je ze planten in de tuin voor bloei volgend jaar, een second life.

Boerenkrokus

Het voorjaar is aangebroken en in bermen en tuinen beginnen de krokussen te bloeien, geweldig al die kleuren.

Boerenkrokus Crocus tommasinianus Heemstede

Als ik door Heemstede rij zie ik elk jaar een veld met licht blauw-paarse krokussen vroeg in het voorjaar. Vermoedelijk de soort Crocus tommasinianus, de Boerenkrokus die  in Nederland verwilderd voorkomt. Een prachtig gezicht die blauwpaarse gloed over het gazon onder de kale bomen (foto).

Krokussen heb je in vele kleuren en maten, de bekendste is de soortkrokus. Deze soortkrokus wordt gekweekt en geteeld in Nederland en kun je in alle vormen en maten kopen.  Als knol of als plant, in de vorm van bol-op-pot, in de kleuren blauw, paars, wit, geel en bont. Daarnaast vind ik de bronskleurige krokus ook heel mooi.

De boerenkrokus groeit al het ware als een vaste plant, die kun je jaren vast laten staan. Laat je de soortkrokus vast staan dan kun je daar 2 tot 3 jaar van genieten.

Planttijd: september-oktober
Bloeitijd: februari-maart
Keukenhof

Wit, wit en nog eens wit; het sneeuwklokje.

De winter is vaak nog niet voorbij als het sneeuwklokje al boven de grond komt. Nu het meteorologische voorjaar is begonnen zie ik het sneeuwklokje in mijn tuin, bij landhuizen en in bossen overal in volle bloei.

Sneeuwklokje in bos Groenendaal Heemstede 

Je zult het niet geloven, maar ik heb een kennis die vele verschillende soorten heeft, een vroegbloeiende, een kleine en natuurlijk grotere variant, bloemknopjes met iets meer of minder groen en noem maar op. Toch zijn ze allemaal wit, groen blad en witte bloem. Allemaal beeldschoon en ik zie alleen de verschillen als ze pal naast elkaar staan.

In Nederland  zie je meestal Galanthus nivalis, een mooie ronde bollenmaker die het hier goed doet. Het is eigenlijk het beste bolgewas dat je vast kunt laten zitten voor meerjaren bloei. Als je ze op een goede plek plant worden ze elk jaar voller en mooier.

Sneeuwklokjes zijn soms ook te koop als bol op pot, deze kun je dan na de bloei op een plek in de tuin zetten voor bloei in volgende jaren. Succes verzekerd.

Planttijd: planten, in voorjaar verplanten met kluit of bol-op-pot
                bollen, planten in augustus-september.
Bloeitijd: afhankelijk van de winter in januari tot maart. 

Sneeuwklokje Galanthus nivalus

Vruchtwisseling in tuin of park

Vruchtwisseling is niet het eerste waar je aan denkt als je een siertuin aanlegt. Toch is het voor heel veel planten de oplossing om vrij te blijven van ziekten en plagen. Voor bloembollen geldt dit ook. Als je ieder jaar op dezelfde plek tulpen plant dan zal je zien dat er ziekten op gaan treden. De meest voorkomende zijn kwadegrond en vuur. Bij kwadegrond verrotten de spruiten in de grond en komen de bollen dus niet op. Bij vuur komen de planten wel op, worden eerst de buitenste bladeren aangetast, vervolgens de hele plant, met bruine pokken en grote bruine plekken.
Vruchtwisseling is mogelijk met niet bolgewassen maar ook met andere bolgewassen. Zo is het goed mogelijk om na tulp narcissen te planten. De narcissen zijn namelijk veel minder gevoelig voor kwadegrond en hebben geen last van de vuurschimmel van tulp. En zo zijn er nog veel meer mogelijkheden.
In de teelt streven de bollentelers ernaar eens in de 5 jaar terug te komen op dezelfde grond. Voor tuin en park zou je dat dus ook moeten doen.

Tulpen in park Keukenhof  mei 2014

Kas als energiebron: Chinese boogkas

In het Noordoosten van China staan hele dorpen vol met boogkassen. Een dikke muur met een halve boog van doorzichtig plastic. Al deze kassen zijn naar het zuiden gericht om in de winter maar zoveel mogelijk zonnestralen op te kunnen vangen.
Wie wel eens op winstersportvakantie is geweest kent het wel, het heerlijke zonnetje overdag dat je opwarmt, ook als het vriest.
De muur en kasgrond worden overdag door de zon opgewarmd en geven deze warmte ‘s nachts weer geleidelijk af.  Zo is het mogelijk zonder gebruik te maken van extra warmte van gas of olie, in de koude winters die ze daar hebben groentegewassen en bloemen te telen.
Deze aloude methode is dus zo gek nog niet. Misschien kunnen we die methode wel gebruiken in onze moderne kassen?

Boogkas Noord-Oost China

Bestrijdingsmogelijkheden tulpengalmijt nu en in de toekomst

Gisteren met de KAVB de bestrijdingsmogelijkheden van trips, mijt en wolluisplagen, nu en in de toekomst besproken.

Voor tulpengalmijt (foto) leverde dat voor mij geen verrassingen op.

De mogelijkheden van nu op een rij;
1. het middel Movento is hiervoor toegelaten.
2. de ULO behandeling, bewerkelijk en duur wordt al gebruikt door biologische telers en werkt bij een goede uitvoering.
3. Monitoring om na te gaan of je partij/kraam besmet is, is nog nieuw maar kan veel besparing geven. Niet besmet betekent geen bestrijding nodig in het volgende jaar. Wel even om denken dat je rooit in schone kisten en bewaard in een schone cel met galmijtvrije bollen.

Voor in de toekomst denken de deelnemers aan dompelen in middelen na het rooien al dan niet biologisch. Zelf zie ik daar niet zo veel in omdat je met dompelen de bollen weer nat maakt en schimmelziekten zoals zuur verspreid. De biologische oplossing met kleine roofmijten is nog heel ver weg.
Maar als het bollenvak echt minder middel wil gaan gebruiken, zullen de telers en telersorganisaties zich minder afhankelijk moeten opstellen tegenover de gewasbeschermingsmiddelenverkopers (-adviseurs). De gewasbeschermingsmiddelenverkopers hebben vaak andere belangen. Zo zouden telers en KAVB bijvoorbeeld een tegenhanger, een adviseur die gespecialiseerd is in alternatieve duurzame oplossingen, in de arm kunnen nemen.